Trà lài là gì?
Trà Lài là loại trà ướp hương hoa đầu tiên của lịch sử với sự kết hợp hài hòa giữa lá trà xanh và bông hoa lài (hay được nhiều người biết đến với tên gọi khác là hoa nhài).
Ở Việt Nam, Trà Lài khá thông dụng và phổ biến. Đặc biệt trà hoa lài rất phổ biến là các tỉnh ở phía Nam và tại các khu vực có khí hậu nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới.
Nhờ vào điều kiện thời tiết và khí hậu ấm áp mà do đó ở các tỉnh miền Nam nước ta là điều kiện môi trường lý tưởng để cây hoa lài có thể phát triển xum xuê nhất. Và đặc biệt nhiều người còn sử dụng hoa lài trong một số món ăn để trang trí và chế biến món ăn, trong đó có dùng để ướp trà.
Chính vì sự phổ biến của trà, hiện nay trên thị trường có nhiều nhà sản xuất và nhiều đơn vị khác nhau phân phối và cung cấp sản phẩm Trà Lài. Sản phẩm trà này thường được phân loại thành hai nhóm trà chính là trà bông lài khô và trà ướp hoa lài tươi.
Trà bông lài khô
Bông lài sau khi được làm khô sẽ kết hợp với các lá trà xanh để tạo nên loại trà bông lài khô. Đặc điểm để nhận biết bạn đã mua đúng sản phẩm đó chính là mùi thơm thoang thoảng của hoa lài hoà nguyện cùng trà phảng phất khi bạn vừa mở túi trà. Còn khi thưởng thức bạn sẽ cảm nhận được vị chát nhẹ với mùi hương thanh khiết, vô cùng dễ chịu khiến bạn xua tan đi mệt mỏi.
Điểm nhận diện thứ hai chính là màu sắc của trà sau khi được pha, nước trà màu vàng óng và trong trẻo chính là của trà lài khô mang đến.
Trà ướp hoa lài tươi
Hương vị đặc trưng của trà ướp hoa lài tươi là có vị ngọt tinh tế, mùi thơm nhẹ nhàng, tụ nhiên, nó được ví như là mùi thiếu nữ nên rất được các giới thưởng thức trà ưa chuộng. Trà hoa lài có thể mang những đặc tính riêng biệt của từng vùng miền khác nhau, tuy nhiên, tất cả những phương pháp này chung quy đều đem đến cho chúng ta những tách trà ướp hoa tươi chất lượng nhất và đậm vị nhất.
Lá trà được dùng để ướp trà hoa lài tươi thường được hái vào mùa xuân khi đất trời giao thoa và được bảo quản thật kỹ để giữ nguyên vị trà cho đến đầu mùa hè. Lý do bởi vì, vào những tháng đầu hè này chính là lúc hoa lài nở rộ nhất, tươi tốt nhất. Với phong cách thưởng trà của người dân Trung Quốc, thì các bông hoa lài tươi được chọn sẽ hái vào buổi sớm mai khi những cánh hoa lài còn nhỏ và còn đóng kín. Còn đối với phong cách thưởng trà ở Việt Nam, thì hoa lài chủ yếu được thu hái vào giữa giờ Mùi (là vào lúc 2 giờ chiều). Sau đó, những hoa vừa được hái sẽ được bảo quản mát đến lúc chiều tối.
Thời điểm những bông hoa lài tươi nhất và ngon nhất là vào buổi tối, khi ấy trà sẽ được lên mên và pha trộn với những bông hoa lài được hái trước đó và 2 nguyên liệu này sẽ hoà nguyện với nhau để qua đêm. Khoảng thời gian để trà có thể hấp thụ tinh hoa và hương thơm cũng như vị ngọt của hoa lài đó là hơn 4 tiếng. Quá trình này có thể được diễn ra tuần hoàn khoảng 6 – 7 lần. Bởi vì loại trà này được hấp thụ độ ẩm trực tiếp từ những bông hoa lài tươi nên để tránh hư hỏng thì sau khi ướp phải được tách riêng trà và hoa lài.
Cách Ướp Trà Lài hoa tươi
Chọn hoa chọn trà
Đầu tiên, để thực hiện việc ướp trà bạn cần chuẩn bị nguyên liệu là hoa là tươi và trà. Đây được xem là bước quan trọng nhất, nó có tính chất quyết định đến chất lượng trà ướp. Hoa lài được xem là ngon nhất và có hương vị tinh khiết nhất là lúc hoa lài hé nụ vào lúc khoảng 2 – 4 giờ chiều và hoa sẽ nở vào khoảng 7 – 9 giờ tối. Hãy chắn chắc rằng những bông hoa mà bạn chọn thật chất lượng, nhất là những bông vừa hé nụ. Thời khắc mà hoa chuyển từ búp xanh phơn phớn sang màu nụ hoa trắng đục chính là thời điểm vàng để bạn hái nó. Nên chọn những nụ hoa với kích thước đều nhau và nở đồng nhất, bỏ đi những nụ lép không nở và những nụ có cánh hoa nhỏ.
Bạn hãy rải hoa đã được chọn ở trên trên nền sạch, thông thoáng thành một lớp mỏng để tránh tình trạng hoa bị úng trước khi ướp hương.
Những người ướp hương thực hiện tước bỏ đài hoa, cuống của hoa lài đi. Nhiều người bật mí rằng muốn trà lài thơm thật nhiều và giữ thật lâu thì nên chọn phương án ướp nhiều lần. Đặc biệt, nên chú trọng vào số lượng hoa của mỗi lần ướp, thường hoa lài ướp hương lần đầu sẽ nhiều hơn so với các lần kế tiếp.
Bên cạnh đó, người ta còn sử dụng phương pháp ướp đệm hay ướp nền, mục đích chủ yếu của việc này chính là nhờ vào hương thơm nồng của hoa được ướp át đi vị hăng của trà thô. Nguyên liệu để làm hương hoa ướp chính là hoa ngọc lan. Trước khi trực tiếp ướp hoa lài thì sẽ ướp nền trà hảo hạng đó với hương hoa lan ngọc.
Nhiệt độ và độ ẩm trước khi thực hiện chế biến của trà là điều cần được quan tâm để đảm bảo đúng vị cho sản phẩm này. Mức nhiệt lý tưởng để thực hiện việc ướp hoa lài chính là khoảng từ 30 độ đến 35 độ C. Còn đối với độ ẩm của trà, mức lý tưởng nhất chính là khoảng 4% đến 5%.
Không những vậy, độ ẩm của trà khi đem ướp còn phải phụ thuộc ít nhiều vào độ ẩm của hoa tươi đem ướp cùng và còn phải phù hợp với số lần ướp của hoa lài mà điều chỉnh.
Sơ chế hoa
Qua quá trình chọn lọc đã tìm được những bông hoa lài chất lượng. Số bông đó sẽ được rải đều ra mẹt hoặc sàn, rây, sau đó sẽ phủ lên lớp giấy. Khoảng thời gian từ 7 giờ tối đến 9 giờ tối các bông hoa lài sẽ cùng nhau nở và toả hương thơm ngát. Còn chần chừ gì mà không ướp trà ngay lúc này.
Theo công thức ướp trà hoa lài được truyền từ người này sang người khác đó chính là tỷ lệ 1:1, cho một lớp chè ở dưới rồi lại rắc một lớp hoa lài ở trên, cứ như thế bạn nhé.
Ướp qua đêm
Sau khi đã chuẩn bị xong với tỷ lệ nêu trên, bạn tiến hành ướp hương trà hoa lài qua đêm. Với thời gian ướp từ 20-24h.
Khi ướp hương cho trà thì nhiệt độ và ẩm độ của trà sẽ tăng. Hãy đảo khối trà để đem đến sự thông thoát, hạn chế các biến đổi hoá học diễn ra làm ảnh hưởng đến chất lượng của trà như gây ra hiện tượng nước trà bị vàng và có mùi khó ngửi như thiu.
Để chè có thể hấp thụ hương ở mức tốt nhất bạn hãy thông hoa cho nó. Riêng đối với ướp hương hoa lài, cần thông hoa đối với ướp lần 1 khi nhiệt độ của đống trà đạt 45 độ – 48 độ C và lần 2 là khoảng 40 độ – 43 độ C.
Tách hoa ra khỏi trà và sấy khô
Khi nhìn thấy những cánh hoa lài không còn màu trắng đục nữa thì bạn tiến hành tách trà để loai bỏ hoa lài. Lý do đơn giản đó chính là những lá trà lúc này đã ngậm hết hương thơm nồng nàn của hoa.
Sau khi đã tiến hành tách hoa ra khỏi trà thì tiếp tục đem trà đi sấy khô. Bạn nên dùng máy sấy trong trường hợp khối lượng trà nhiều để tiết kiệm thời gian và công sức. Máy sấy để sấy trà ở nhiệt độ trong khoảng 96 – 100 độ C trong thời gian từ 10 phút đến 15 phút.
Đối với loại trà hoa lài tươi chỉ ướp một lần thì sau khi sấy khô, độ ẩm còn lại của trà nên giữ ở mức 7% – 8%. Và 4,5 % – 5% là mức độ ẩm cần khống chế đối với lần trà ướp thứ 2.
Cách Ướp Trà Lài bông khô
Chuẩn bị hoa lài
Chuẩn bị hoa lài là bước cơ bản và tiên quyết để thực hiện làm trà hoa lài khô. Nhiều người thắc mắc tại sao lại chọn hoa lài chuẩn bị nở. Lý do đơn giản đó chính là lúc này hương thơm đậm vị nhất vì chưa toả hương mà còn nằm nguyên trong nụ. Nếu chọn nụ hoa lài còn bé quá sẽ khó để có thể làm khô được, và nếu chọn hoa đã nở thì hương thơm sẽ không còn đậm đà nữa vì nó đã toả hương trong quá trình nở mất rồi.
Sau khi đã chọn được hoa lài chất lượng, bạn hãy rửa sơ qua các bông hoa lài để bớt bụi bẩn bám vào thôi chứ không nên rửa nhiều lần và kỹ sẽ khiến hoa dễ bị dập nát. Sau đó bạn dùng khay lưới hoặc rổ để phơi những bông hoa lài này ra chỗ có nắng.
Khoảng cách tối thiểu từ mặt đất đến lưới phơi tầm khoảng 30 -35cm để tránh được bụi bẩn dưới đất ảnh hưởng đến hoa.
Thời gian để hoa lài khô và có thể sử dụng được tầm khoảng 2 đến 3 hôm nếu điều kiện thời tiết cho phép.
Cần chú ý rằng chỉ nên bón phân vi sinh hoặc phân hữu cơ cho cây hoa lài để đảm bảo chất lượng của hoa nhài không gây ảnh hưởng đến sức khoẻ của người dùng. Vì khi bón phân hóa học, hoa nhài sẽ mang một dư lượng phân bón hóa học ít nhiều bên trong, và khi ướp ra trà sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ của người thưởng trà.
Cách làm trà hoa nhài tại nhà bằng cách phơi khô
Sau khi đã chọn được hoa lài chất lượng, bạn hãy rửa sơ qua các bông hoa lài để bớt bụi bẩn bám vào thôi chứ không nên rửa nhiều lần và kỹ sẽ khiến hoa dễ bị dập nát. Sau đó bạn dùng khay lưới hoặc rổ để phơi những bông hoa lài này ra chỗ có nắng.
Khoảng cách tối thiểu từ mặt đất đến lưới phơi tầm khoảng 30 -35cm để tránh được bụi bẩn dưới đất ảnh hưởng đến hoa.
Thời gian để hoa lài khô và có thể sử dụng được tầm khoảng 2 đến 3 hôm nếu điều kiện thời tiết cho phép. Hoa sau khi được phơi sẽ không mang màu trắng sáng mà có màu vàng ngã nhé!
Trà hoa lài được làm bằng cách phơi khô khá đơn giản và ai cũng có thể thực hiện được. Vì tận dụng hoa lài tại nhà nếu như gia đình bạn có trồng hoặc chỉ tốn một ít chi phí để mua hoa lài, điều kiện thực hiện đơn giản chỉ cần có diện tích phù hợp để phơi hoa. Điểm quan trọng đối với phương pháp này nằm ở 2 yếu tố: Hoa lài thực sự chất lượng, thời tiết ủng hộ bạn (trời nắng to).
Cần chú ý rằng chỉ nên bón phân vi sinh hoặc phân hữu cơ cho cây hoa lài để đảm bảo chất lượng của hoa nhài không gây ảnh hưởng đến sức khoẻ của người dùng. Vì khi bón phân hóa học, hoa nhài sẽ mang một dư lượng phân bón hóa học ít nhiều bên trong, và khi ướp ra trà sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ của người thưởng trà.
Cách Ướp Trà Lài tại nhà bằng cách sấy khô
Công đoạn chuẩn bị những nguyên liệu cũng giống như cách làm hoa nhài phơi khô. Chỉ khác đối với phương pháp này bạn dùng máy sấy nhiệt hoặc máy sấy lạnh để thay cho bước phơi khô hoa nhài.
Máy sấy nhiệt để sấy khô hoa nhài
- Bước 1: Tiến hàng cho hoa nhài đã được chọn lọc kỹ càng vào trong khay sấy.
- Bước 2: Cài đặt thời gian giao động từ 6 giờ đến 8 giờ đồng hồ và nhiệt độ tầm 60 độ C.
- Lưu ý rằng thứ tự hoa khô như sau:
- Nụ bé có thời gian khô lâu nhất.
- Hoa lài đã nở có thời gian nhanh khô nhất.
Dù phương pháp nào cũng có những ưu và nhược điểm riêng. Đối với việc sấy bằng máy sấy khô thì sẽ giúp hoa lài khô đều hơn và nhanh hơn, tiết kiệm được thời gian, công sức. Tuy nhiên, hoa nhài sẽ không giữ được màu trắng tinh khiết mà chuyển sang màu nâu hoặc vàng đậm.
Máy sấy lạnh để sấy khô hoa nhài
Nhiệt độ và thời gian hợp lý nhất để sấy khô hoa nhài là khoảng 25 độ C và 14 – 15 giờ đồng hồ. Một mẹo để sau khi sấy xong hoa sẽ khô đồng đều và lên màu đẹp thì bạn hãy trần hoa lài qua nước sôi một lượt hoặc hấp cách thuỷ hoa trước khi bỏ vào máy sấy lạnh.
Cũng giống như sấy nhiệt, chi phí để đầu tư máy móc là khá lớn, thêm vào đó là thời gian sấy lạnh sẽ khá lâu. Tuy nhiên, bù lại bạn sẽ được trà hoa lài trắng sáng hơn rất nhiều so với 2 phương pháp ở trên, đặc biệt còn giữ được hương thơm nồng nàn của hoa lài.
Kết luận
Với những cách ướp trà hoa lài trên mà Blog Trà Thảo Mộcchúng tôi chia sẻ hy vọng sẽ giúp bạn có thể làm ra cho mình một ly trà thơm ngon và tốt cho sức khỏe ngay tại nhà. Chúc các bạn thành công.
Xem thêm: